25 Johr Spraken-Charta: De Bundsdag snackt Platt, Freesch, Soorbsch un Däänsch Audio
„Das könnte eine durchaus unterhaltsame Debatte werden“, meen Bundsdags-Vizepräsidentin Aydan Özoğuz, as se an‘n 2. März Punk 9 vun de Daagsornen opropen hett: „Vereinbarte Debatte zum 25. Jahrestag des Inkrafttretens der Europäischen Charta der Regional- oder Minderheitensprachen“. Dat güng üm en ernste Thema – aver nich blots op Hochdüütsch. De Redner*innen durfen in ehr Modderspraak snacken un debateren. So as dat de Spraken-Charta vörschrieven deit. Se schützt un föddert de Minnerheitenspraken Däänsch, Ober- un Niedersoorbsch, Noord- un Saterfreesch, Romanes un bavento de Regionalspraak Plattdüütsch. Vör fief Johr hett dat toletzt en Debatt op Platt in‘n Bundsdag geven.
Gyde Jensen, FDP, hett den "Parlamentskreis Plattdeutsch" mit op de Been stellt. Dor draapt sik Politiker*innen ut all Frakschonen un snackt op un över Platt. Dor is ok de Idee för de Debatt op Platt bi rutkamen.
Bundestag debattierte unter anderem auf Plattdeutsch
Im Bundestag wurde am 2. März über die Europäischen Charta der Regional- und Minderheitensprachen debattiert. Und zwar nicht wie üblich auf Hochdeutsch, sondern auch in den kleinen Sprachen wie Friesisch, Sorbisch, Plattdeutsch und Dänisch. Die Charta ist am 1. März 1998 in Kraft getreten und regelt die Rechte und Pflichten der Länder, die sie ratifiziert haben. Dazu gehört auch, dass jeder Abgeordnete im Bundestag in seiner Muttersprache sprechen darf. Die Plattsnacker Gyde Jensen und Johann Saathoff hatten die Debatte angeregt. Elf Abgeordnete haben sich getraut und in ihre Rede in ihrer Muttersprache gehalten. Es hat so viel Applaus im Bundestag gegeben wie selten zuvor. Alle waren sich einig, dass die kleinen Sprachen geschützt und gefördert werden müssen. Und dass noch mehr dafür getan werden muss, dass die Regional- und Minderheitensprachen auch im Alltag genutzt werden.Die Debatte kann man sich in der Mediathek des Bundestages ansehen.
„Solche Beifallsstürme haben wir nicht so oft.“
Johann Saathoff, Plattsnacker un SPD-Afordente hett sik denn ok freut: „Wat bün ik blied, dat wi vandaag rechtschapen mitnanner up Platt proten köönt – neet blot över Platt, sünnern ok up Platt. Dat is ut mien Sicht en heel besünne Privileg, dat wi vandaag hebben, un dat hebben wi de europäischen Sprakencharta to verdanken.“
He besinnt sik op de letzte Debatt, „man kann seggen, egentlich op illegale Wies Platt proot“ hebbt. Dat schull nich so blieven. Denn een Deel weer kloor: Dat gifft en Barg Lüüd in‘n Bundsdag, de Platt snacken köönt. Tosamen mit de FDP-Afordente Gyde Jensen ut Noordfreesland keem de Idee för den Parlamentskreis Plattdüütsch. Dor draapt sik jümmers mal wedder Afordente, üm op Platt över Platt to snacken. „Platt höört in’t hele Leven“, betont de SPD-Politiker un kriggt na sien Reed soveel Bifall, dat Bundsdags-Vizepräsidentin Aydan Özoğuz mit en Smüüstern meent: „Solche Beifallsstürme haben wir nicht so oft.“
De Schuul un dat Föddern vun lütte Spraken kann ok Fredenspolitik sien
Dat is en ganz besünnern Dag, de för veel Opmerksamkeit sorgen deit, meent Astrid Damerow vun‘e CDU/CSU op Freesch: „Liiw följkens! . . . Dåt as en gåns besunere däi: Fort jarst, ouerdåt daheere spräke heer önj e tjüsche bundesdäi apmårksoomhäid foue.“ Se wünscht sik, dat mehr Minschen wat över uns veer natschonale Minnerheiten un över dat Plattdüütsche to weten kriegt. Denn jüst in Tieden vun’n Ukrainekrieg un anner Konflikte op de Welt kann „der Schutz und die Förderung nationaler Volksgruppen und Minderheiten auch aktive Friedenspolitik sein.“
„Gifft dat denn nu wat to fiern?“
Linda Heitmann vun’t Bündnis 90/Die Grünen hett sik to den 25. Geburtsdag vun’e EU-Charta vun‘e Regional- un Minnerheitenspraken de Fraag stellt: „Gifft dat denn nu wat to fiern . . .?“ Se is sik wiss, dat dat en poor Erfolge geven deit – aver dat gifft noch noog to doon. Mehr Plattdüütsch in de Alldag. Mehr Plattdüütsch in’t Radioprogramm, öfters mal Narichten to aktuelle Themen op Platt – düt Feedback hebbt de Lüüd bi‘n Plattdüütsch-Dag in Hamborg geven. „Dorför mööt wi noch wat doon! As Düütsche Bundsdag hebbt wi dat hinkregen, hier nu endlich en Utspraak op Platt to föhren, en Stück Platt in’t Alldag is dat. Dank för de Utspraak, de kloor maken kunn: Wi hebbt noch veel to doon. Man wi köönt den Geboortsdag vun de EU-Charta ok fiern.“
AfD will lever „inklusives Hochdeutsch“ as düsse „Karnevalsstimmung“
De AfD-Afordente Dr. Götz Frömming weer de Utspraak to veel „Karnevalsstimmung“, as he dat nööm un he wull sik to dat Thema lever „ernsthaft und in einem inklusiven Hochdeutsch nähern.“ Wat dorbi rutsuert is: He will Düütsch als Landsspraak in de Verfaten fastschrieven. „Wir finden das immer noch richtig.“ Dor sünd de annern Afordenten aver nich mit inverstahn. Applaus kümmt ok blots vun’e AFD-Frakschoon. Dr. Lukas Köhler vun’e FDP röppt füünsch: „Platt sollte die Mundart und nicht die Rede sein. Mein Gott!“
„Dat geiht nich um Fischbrötchen un Möwengeschrei un Folklore“
„Sprakenveelfalt in Düütschland is riek“, dat verkloort de FDP-Afordente Gyde Jensen noch mal nipp un nau. „Dat sünd nich blots de Minnerheiten- un Regionalspraken, dat klingt hier ok Ukrainsch un Vietnameesch un Polnisch. Düsse Riektum, de wi hebben in Düütschland, de möten wi schützen un bewahren un fortentwickeln.“ Se snackt Tohuus in Noordfreesland mit ehr Vadder Platt. Aver dat Schrieven fallt ehr liekers swoor. Dorüm hett se sik ehrn hoochdüütschen Text simultan op Platt översett. Denn Platt mutt in‘n Alldag rin, meent se: „Un deswegen is düsse Debatt so wichtig. Dat geiht nich um Fischbrötchen un Möwengeschrei un Folklore. Wi möten an de Punkt kamen, dat dat alldägich warrt, dat Kinner seggen: „Papa, ich möchte auch Plattdeutsch mit dir sprechen“ oder „Wo kann ich das lernen?“
Ok de Sassen schüllt wat över de Fresen weten un de Hamborger över de Sorben . . .
Petra Pau vun de Linke güng dat in ehr Reed nich blots üm dat Jubiläum, sünnern ok üm de Fraag: „Wie steht es eigentlich mit der Umsetzung der Charta? Hinzu kommt: Der Begriff „Regionalsprachen“ verleitet dazu, die damit verbundenen Kulturen auch nur regional zu vermitteln und nicht bundesweit.“ Se hebbt tosamen mit den Minnerheitenraat vun de Lausitzer Sorben, vun de Sinti un Roma, de däänsche Minnerheit un de Freesen en Schrieven an de Kultusministerkonferenz rutgeven: „Auch Sachsen sollten etwas über Friesen wissen, Hamburger über Sorben usw. . . . Kurzum: Die Kultur der Minderheiten sollte bundesweit vermittelt werden.“ Dorto höört natürlich ok de passen Huusholtsmiddeln, so Pau.
„Minderheitensprachen sind quicklebendig“
Natalie Pawlik vun’e SPD föddert vör allen Dingen den „Austausch zwischen den dazugehörigen Kulturen, die nebeneinander eigenständig existieren.“ Dat is heel wichtig för den Tosamenhoolt vun de Gesellschop, is se sik wiss. As Beopdragte vun de Bundsregeren in Saken Aussiedlerfragen und nationale Minderheiten kennt se vele Bispelen in uns Land, wo kloor warrd: „Minderheitensprachen sind quicklebendig. Sie sind Ausdruck von Vielfalt. Für die Sprechenden sind sie Teil ihrer kulturellen Identität.“ Dorüm mööt de lütten Spraken holen un föddert warrn.
„Vi mindretal står sammen . . .“
För en echte Sensatschoon un veel Bifall hett Stefan Seidler sorgt. He hett nämlich mit Noordfreesch anfungen, hett denn Platt snackt un to’n Sluss noch Däänsch. „Foole Tunk, Fru Präsidentin. Moin, liiwe Koleege! Lewe Afordente, lewe junge Plattsnackers dor baven op de Tribüne, dat wi hier hüüt över uns Spraak un unse Minnerheiten snacken, is jüst in düsse Tied en richtig Signal“, freut sik de Sprakenexperte ahn Frakschoon. För em is dat en Teken för de Lüüd, „dat jedeen mit sien regionale Egenoort un Identität hier in Düütschland hartlich willkamen un to Huus is.“ Denn: „De düütsche Geschicht hett uns lehrt, dat Hegemonie un Nationalismus en bannig Schietkraam is – un dat Minnerheitenpolitik Fredenspolitik bedüüdt.“ Dat hett in’t Parlament heel veel Bifall geven. He wünscht sik, dat de Länner un ok de Bundsregeren de lütten Spraken noch mehr ünner de Arms griepen. En wichtig Teken weer för em, wenn „en beten Informatschoonsmaterial in’t Internet över uns Arbeit in’n Bundsdag op Plattdüütsch, Freesch, Romanes, Soorbsch un all de annern regionalen Spraken to finnen is.“ Un to’n Sluss wohrschau he de Afordenten op Däänsch: „Vi mindretal står sammen . . .“ (Wir Minderheiten stehen zusammen).
Man dor in Berlin hebbt se nich blots Platt, Freesch un Däänsch snackt, sünnern ok soorbsch. Simona Koß vun de SPD snackt twoors nich Neddersoorbsch, man se hett tominnst en poor Sätze versöcht, dormit de Afordenten ok mal en Geföhl för düsse lütte Spraak kriegen. Dat is heel wichtig, denn „für die Mehrheitsgesellschaft bedeuten sie mehr kulturellen Reichtum . . .“
Plattdüütsch as Amtsspraak in’n Bundsdag is doch wat Schönes.“
Andreas Mattfeldt vun’e CDU/CSU güng dat in sien plattdüütsche Reed vör allen Dingen üm Geld: „So’n beten bün ik ja as Huushöller ok dorför verantwortlich, dat wi mit 56 Millionen Euro de Minderheiten in use Land un vör allens ehre Spraken hier föddern doot.“ He harr en lütten Wink an de Ampel: „Ik glööv, wi mööt dor mehr maken un wi dröfft dor nich körten, op gor keenen Fall!“ Aver Geld alleen reckt nich: „Denn bloß, wenn ene Spraak in use Familien snackt warrt, denn hett de Spraak ene reelle Chance to överleven.“ För em steiht na düsse Debatt een Deel fast: „Dat Plattdüütsche sorgt ja för grote Harmonie. Wi maarkt dat doch all: Dat Plattdüütsche föhrt us so’n beten tohopen. Un egentlich mutt een seggen: Plattdüütsch as Amtsspraak in’n Bundsdag is doch wat Schönes.“ Un dorüm hett he blots noch een Wunsch: Dat jede Wuch en plattdüütsche Debatt in’n Bundsdag föhrt warrt.
Dat kunn Vizepräsidentin Aydan Özoğuz nu nich verspreken. Ok wenn se sik to düsse besünnere Debatt wiss bannig freut hett.
De sleswig-holsteensche SSW-Politiker Stefan Seidler hett sien Reed glieks in dree lütte Spraken holen: op Platt, Däänsch un Freesch.
För Astrid Damerow, CDU, för de sleswig-holsteensche Westküst in de Bundsdag, is Politik för Minnerheiten ok Politik för Freden.